نامزدها:
١) ادسون آرانتس دوناسیمنتو و خرگوش هیمالیاییاش/ نویسنده: جمشید خانیان/ ناشر: فاطمی (کتاب طوطی)
٢) اژدهای بدجنسی که چشمهایش آستیگمات بود، نبود!/ نویسنده: فریدون عموزاده خلیلی/ تصویرگر: غزاله بیگدلو/ ناشر: پرندهی آبی (علمی و فرهنگی)
٣) اعترافات یک دوست خیالی/ نویسنده: میشل کیوواس/ مترجم: زهرا چوپانکاره/ ناشر: کتاب چ (چشمه)
۴) آنجا که هیولاها خوابیدهاند/ نویسنده: پالی هوین/ مترجم: شیما حسینی/ ناشر: هوپا
۵) باغ ایران/ شاعر: حسین گل گلاب/ تصویرگران: پرویز کلانتری، نورالدین زرینکلک، غلامعلی مکتبی، کمال طباطبایی، مانلی منوچهری، هدا حدادی، عاطفه ملکیجو، مرجان وفائیان، نرگس محمدی، هاله قربانی/ ناشر: کتابهای میرکا (میرماه)
۶) به دیگری فکر کن/ نویسنده: محمود درویش/ مترجم: حسین متقی/ تصویرگر: علیرضا گلدوزیان/ ناشر: کودکان
٧) تاجر برف/ نویسنده: سام گیتون/ مترجم: مینا قنوانی/ ناشر: پریان
٨) تمام شب دویدم/ نویسنده: کتی کسیدی/ مترجم: فرشته جودکی/ ناشر: شهر قلم
٩) تو یک جهانگردی/ نویسنده: شهرزاد شهرجردی/ تصویرگر: غزل فتحاللهی/ ناشر: فاطمی (کتاب طوطی)
١٠) چشمانداز جهان، طبیعت جهان در یک کتاب طولانی/ نویسنده و تصویرگر: فانی مارسو، ژوئل ژولیوه/ مترجم: محمدناصر مودودی/ ناشر: دیبایه
١١) خرسها و دیگر گوشتخواران (از مجموعهی پستانداران ایران)/ علی گلشن/ ناشر: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
١٢) شهر فرنگ/ نویسنده: رفیق شامی/ تصویرگر: پیتر کنور/ مترجم: امید صادقی سراجی/ ناشر: اریش
١٣) مجموعهی گرگ ماسهای (تابستان اول/ تابستان دوم/ تابستان سوم)/ نویسنده: اسا لیند/ مترجم: نامدار ناصر قصری/ ناشر: پریان
١۴) مجموعهی ماجراهای زولو (زولو امیری همهی برنامهها را عوض میکند/ زولو به مدرسه میرود/ عمو زالا/ بابا امیری)/ نویسنده: پیام ابراهیمی/ تصویرگر: مریم محمودی مقدم/ ناشر: علمی و فرهنگی
١۵) یک دقیقه بعد از نیمهشب/ نویسنده: سارا کروسان/ مترجم: کیوان عبیدی آشتیانی/ ناشر: افق
برگزیدهها:
نشان نقره:
چشمانداز جهان، طبیعت جهان در یک کتاب طولانی/ نویسنده و تصویرگر: فانی مارسو، ژوئل ژولیوه/ مترجم: محمدناصر مودودی/ ناشر: دیبایه
اعترافات یک دوست خیالی/ نویسنده: میشل کیوواس/ مترجم: زهرا چوپانکاره/ ناشر: کتاب چ (چشمه)
به دیگری فکر کن/ نویسنده: محمود درویش/ مترجم: حسین متقی/ تصویرگر: علیرضا گلدوزیان/ ناشر: کودکان
تاجر برف/ نویسنده: سام گیتون/ مترجم: مینا قنوانی/ ناشر: پریان
نشان طلا:
مجموعهی گرگ ماسهای (تابستان اول/ تابستان دوم/ تابستان سوم)/ نویسنده: اسا لیند/ مترجم: نامدار ناصر قصری/ ناشر: پریان
نشان ویژه:
احمدرضا احمدی (نویسنده)
فیروزه گلمحمدی (تصویرگر)
گروه داوری:
حمید اباذری، محمود برآبادی، شکوه حاجینصرالله، مینا حدادیان، شیوا حریری، شادی خوشکار، فاطمه زمانی، علیاصغر سیدآبادی، رودابه کمالی، گیسو فغفوری، نلی محجوب، مریم محمدخانی، فرمهر منجزی، رؤیا میرغیاثی و سید مهدی یوسفی.
بیانیهی گروه داوری:
به نام خداوند جان و خرد
امسال در حالی آیین نهمین دورهی اهدای نشانهای لاکپشتپرنده را برگزار میکنیم که هنوز نمیتوانیم گردهمآییم و از کتاب بگوییم. هنگامی که سال گذشته چنین بیانیهای را برای هشتمین دوره مینوشتیم، امیدوار بودیم سال آینده در آستانهی سال نو بتوانیم با حضور گرم کودکان و نوجوانان و بزرگترها نشانهای لاکپشت پرنده را اهدا کنیم و از کتاب بگوییم، اما هنوز فضای پیشرویمان چندان روشن نیست و نمیدانیم این بیماری چه زمانی از این خاک و آب و همه جای جهان دامن برخواهد چید.
آیین امسال ما در حالی برگزار میشود که کودکان و نوجوانان کماکان در حصر و رنجند و راهی به خیابانها و کوچهها و مدرسهها و کتابخانهها و کتابفروشیها و بوستانها و فضاهای بازی و سرگرمی ندارند.
در این فضای تیره و تار، کتابهای کودکان و نوجوانان روزنههایی به نور و رهاییاند که میتوانند با آفریدن رویاهای نو فرزندانمان را در برابر هیولاها و غولها و اژدهایان جهان واقعی مصون نگهدارند و با گشودن راههای نو و افقهای تازه اندکی از رنجشان بکاهند.
روزنههای دیگر را فناوری های نوین در اختیار کودکان و نوجوانان قرار داده و این امکان را فراهم کرده است تا ارتباط کودکان و نوجوانان شهرها و روستاهای ایران با بسیاری از کنشگران فرهنگی و علاقمندان به کودکان و نوجوانان فراهم شود و فعالیتهای ترویج کتابخوانی و آموزشهای فرهنگی گسترش یابد.
با این حال این گسترشها، نگرانیهایی را نیز به دنبال داشته است. ما کماکان نگران دسترسی عادلانهی کودکان و نوجوانان سراسر ایران به زیرساختهای فناورانه و دسترسی برابر به آموزش و آثار فرهنگی و هنری و از جمله کتابهای باکیفیت هستیم. هم چنین با بررسی کتابها و فعالیتهای ترویج کتابخوانی در شبکههای اجتماعی میبینیم که خانوادهها و برخی از فعالان، تمام کارکردهای کتابهای کودکان و نوجوانان در آفریدن رویاهای نو و جهانهای تازه را یکسو نهاده، کتاب کودک را به ابزار آموزش مهارتها فروکاستهاند و با این نگاه کتابها را تبلیغ و ترویج میکنند.
از سوی دیگر به نظر میرسد گسترش فعالیتهای ترویج کتاب خوانی در فضای دیجیتال به رغم همهی شوقها و امیدهایی که میآفریند، باعث درهم آمیختگی مفهومی شده است. در این فضا فعالیتهایی مثل ترویج کتابخوانی، دیجیتال مارکتینگ، تبلیغات و روابطعمومی موسسات نشر و توزیع و پلتفرم های فروش کتاب و محتوا و حتی انتخاب کتابهای برگزیده، در هم آمیخته است. به نظر ما مخاطبان حق دارند بدانند انتخابکنندگان، ترویجکنندگان، تبلیغکنندگان و دستاندرکاران دیجیتال مارکتینگ و تولید محتواهای دیجیتال، با چه اهداف و روشی کار خود را انجام میدهند. ما برای پرهیز از این درهمآمیختگی مفهومی، همهی فعالان را به شفافیت دعوت میکنیم و این شفافیت را از خود شروع میکنیم.
گروه لاکپشت پرنده در حال حاضر متشکل از ۱۵ کارشناس و نویسنده و مترجم و منتقد و روزنامه نگار فرهنگی است. این گروه برای انتخاب کتابها و تدوین فهرستهای فصلی تمام کتابها را بررسی میکنند و در ۹ ماه از سال، یک هفته در میان و در دو ماه پایانی سال بهصورت هفتگی در جلسات دستکم سه ساعته دربارهی کتابها بحث و گفتوگو میکنند. سپس این فهرستها منتشر و کتابها در فروشگاه مرکزی شهرکتاب رونمایی میشود.
کتاب های داوران در اهدای نشان طلایی و نقرهای شرکت داده نمیشود و برای راهیابی به فهرست نیز توسط گروهی مستقل ارزیابی میشود. نیز آن دسته از داورانی که با موسسات انتشاراتی همکاری داشته باشند، دربارهی کتابهای آن ناشران حق رای ندارند. فهرست لاکپشت پرنده با پشتیبانی پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان و فروشگاه مرکزی شهرکتاب ارائه میشود، اما گروه داوری در رای خود مستقلاند.
ما هنوز چشمانتظار روزهای بهتریم، روزهایی که تخیل و رویا راهی به سوی نور باز کند.
کتاب یاد:
گروه داوری نُهمین دورهی اهدای نشان طلایی و نقره ای لاکپشت پرنده، در بخش “کتاب یاد” توجه مخاطبان را به کتاب” قصهی طوقی” جلب میکند که بیش از ۵۰ سال از عمر آن میگذرد. این کتاب که به شعر است، سرنوشت عجیبی دارد. در زمان خودش در ۵۰ سال پیش ارزش مردمنگارانه داشت و بخشی از مشاغل روز را در قالب شعر معرفی میکرد، اما با گذشت زمان آن مشاغل یکییکی به تاریخ سپرده شدند اما برخی از این مشاغل در قالب صنایع دستی در حال احیا شدن هستند. این کتاب امروز ارزش توجه به صنایعدستی را یادآوری میکند و نمونهای از کتابهایی است که در طول تاریخ کاربرد آن تغییر کرده است.
گروه داوری لاکپشت پرنده با نام بردن از این کتاب یاد شاعر آن، مرحوم م. آزاد را گرامی میدارد.