نامزدها:
🏠اسبابکشی به خانهی نو
نویسنده و تصویرگر: پیتر فان دن هوفل
ترجمهی شیدا اکبری
ناشر: مؤسسهی پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان
👩🚀تا فضانورد شدن: سیزده زنی که شجاعت رؤیاپردازی داشتند
نویسنده: تانیا لی استون
ترجمهی فرزانه یوسفی
ناشر: کتاب چ
🚣♂️ پسر اقیانوس
نویسنده: مهدی رجبی
تصویرگر: هاله قربانی
ناشر: افق (کتابهای فندق)
🪆دوتوک: عروسک کوچک بلوچی
نویسنده: زهره پریرخ
محقق و پژوهشگر: افسانه احسانی، سپیده شهبازی
تصویرگر: هاله قربانی
ناشر: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
🌊 زبان اقیانوس، ملکهی فیزیک، راز دریا و بانوی دایناسورها
گروه نویسندگان
گروه تصویرگران
ترجمهی کژوان آبهشت و فاضله جعفری
ناشر: بهمنآرا
🌳 سیاگالش: نگهبان جنگل
نویسنده: محمدرضا شمس
تصویرگر: پروین حیدریزاده
ناشر: پرتقال
۷️⃣مجموعهی هفت جاویدان
نویسنده: مرجان فولادوند
ناشر: هوپا
😈 یکی بود و یکی نبود، هرمزد بود و اهریمن نبود
نویسنده: مهرکعلی صابونچی
تصویرگر: آرزو یاغلی
ناشر: کتاب چ
برگزیدهها:
نشان نقره:
🚣♂️ پسر اقیانوس
نویسنده: مهدی رجبی
تصویرگر: هاله قربانی
ناشر: افق (کتابهای فندق)
🪆دوتوک: عروسک کوچک بلوچی
نویسنده: زهره پریرخ
محقق و پژوهشگر: افسانه احسانی، سپیده شهبازی
تصویرگر: هاله قربانی
ناشر: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
۷️⃣مجموعهی هفت جاویدان
نویسنده: مرجان فولادوند
ناشر: هوپا
نشان طلا:
هیچ کتابی نشان طلایی لاکپشت پرنذه را دریافت نکرد.
نشان ویژه:
محمدعلی بنیاسدی
بهخاطر حضور مؤثر در حوزهی تصویرگری کتاب کودک
منیر همایونی
بهخاطر کوششها و پیگیریهای بیوقفه و حضور مؤثر در ترویج کتابخوانی میان کودکان و نوجوانان
گروه داوری:
حمید اباذری، محمود برآبادی، شکوه حاجینصرالله، شیوا حریری، شادی خوشکار، علیاصغر سیدآبادی، شهرام شکوری، گیسو فغفوری، نلی محجوب، مریم محمدخانی، فرمهر منجزی، فرناز میرحسینی، رؤیا میرغیاثی
بیانیهی گروه داوری:
گروه داوری لاکپشت پرنده در حالی سیزدهمین دورهی فعالیت خود را پشت سر میگذارد که برای دومین سال پیاپی، بیشتر کتابهای منتخبش نه تنها زادهی خیال و قلم نویسندگان و تصویرگران ایرانی است، بلکه موضوع آنها نیز به ایران عزیز گره خورده است. تأمل در فرهنگ همهی مردمانی که در ایران زندگی میکنند, گویی که بازتاب این دوران پر از بیم و امید است. بااینحال وضعیت کتاب کودک و نوجوان کشورمان همچنان با چالشهایی جدی روبهروست که نمیتوان از آنها چشم پوشید.
نخستین مشکل، تقلیل زندگی به مهارت در کتابهای کودکان، بهویژه برای خردسالان است. این رویکرد، با ترجیح آموزش بر یادگیری، به شکلگیری وضعیتی کمک کرده که از آن میتوانیم به «تورم آموزش» تعبیر کنیم که پیامدش حذف ادبیات از کتابها و انباشتن آنها از متونی تکراری و غیرخلاقانه و تحمیل این آثار به بازار نحیف کتاب کودک و نوجوان است.
این کتابها، فاقد عمق، خیال، رویا و مطالبهی توسعه و تغییر هستند و به جای پرورش تخیل و احساس کودکان، صرفاً به انتقال مفاهیم محدود و کلیشهای بسنده میکنند. این روند، لذت خواندن را کمرنگ کرده و فاصلهی کودکان را با دنیای ادبیات و در نتیجه رویا بیشتر میکند.
دومین مشکل، افزایش سرسامآور هزینههای تولید و انتشار کتاب است. بالا رفتن قیمت مواد اولیه و خدمات چاپ، کتاب را به کالایی لوکس تبدیل کرده و کاهش قدرت خرید مردم، آن را عملاً از سبد هزینههای خانوار ایرانی حذف کرده است. در چنین شرایطی، خطر حذف کتاب از سبد مصرف فرهنگی کودکان و نوجوانان بیش از پیش احساس میشود. بااینحال، تلاش خستگیناپذیر پدیدآورندگان کتاب و خلق آثاری ارزشمند، روزنههایی از امید را در این فضای دشوار گشوده است.
سالهاست که نهادهای عمومی و دستگاههای اجرایی نیز به این پدیده دامن میزنند و با تنگ کردن دایرهی انتخاب کتاب برای کتابخانههای عمومی و کتابخانههتی مدارس عملا به حذف کتاب از زندگی کودکان و نوجوانان کمک کرده و بین آنان و کتابخانه فاصله میاندازند.
در وضعیت اقتصادی و فرهنگی کنونی حمایت از دسترسی کودکان به کتاب، بهویژه کتابهای کودک و نوجوان، ضرورتی است که مانع حذف کتاب از سبد فرهنگی خانوارها میشود. چنین حمایتی مستلزم سعهی صدر و تغییر نگاه در نهادهای عمومی و دستگاههای اجرایی است.
گروه داوری لاکپشت پرنده امیدوار است که حق کودکان و دانشآموزان در انتخاب کتاب برای خواندن به رسمیت شناخته شود و لذت خواندن و کیفیت ادبی کتابها به مهمترین معیار انتخاب تبدیل شود و نهادهای عمومی که با پول همین مردم اداره میشوند، با گشودن درهای خود به روی متخصصان و کارشناسان شکلگیری فضایی نو را نوید بدهند.
به خانوادهها و آموزگاران و مدیران مدارس و مراکز ویژهی کودکان و نوجوانان نیز پیشنهاد میکنیم از این دایرههای بسته فراتر بروند و برای رویاها و خیالهای کودکان و نوجوانان ارزش قایل شوند.
کتاب یاد:
کتاب گمشدهی لب دریا نوشتهی غلامحسین ساعدی