دشمن

دشمن درباره‌ی دشمنی است و ریشه‌ی همه‌ی جنگ‌ها در دشمنی است. کتاب قصه‌ی دو سرباز تنهاست در دو سوی میدان نبرد، در دو گودال در برهوت بیابان که هویت خود را از دشمن می‌گیرند و با دشمن تعریف می‌شوند. هر کدام دفترچه‌ی راهنمایی دارند که در آن تأکید شده است جنگ تقصیر دشمن است. آن دو به هم شبیهند، راهنمایی که بر اساس آن دشمنی می‌ورزند، به هم شبیه است، مثل هم فکر می‌کنند، احساسات انسانی‌شان مثل هم است و فرمانده‌هایشان هم.
قصه از بیابان شروع می‌شود و تصویر دو سرباز تنها در بیابان. فاصله‌ی خواننده رفته‌رفته به سربازان نزدیک‌تر می‌شود و به شناختی فردی‌تر از سربازان تنها می‌رسد. هر چه فاصله‌ کم‌تر می‌شود و فردیت سربازان بر خوانندگان گشوده‌تر می‌شود، از رفتار بر اساس کلیشه‌ها کاسته می‌شود و پرسش‌ها پیش کشیده می‌شوند. سربازان فرصت پیدا می‌کنند درباره‌ی خیلی از چیزهایی که قبلا بدون چون و چرا می‌پذیرفتند، تفکر، تردید و پرسش کنند.
تصویرهای کتاب بخش مهمی از روایت را برعهده دارند و در ایجاد فکر و تردید و پرسش مؤثرند. هم در ساختن تصویری هولناک و روایتی تأمل‌برانگیز از جنگ تأثیرگذارند و هم طنزی تلخ را در تصویرها می‌توان دید که در شکستن فضای کلیشه‌ای جنگ موثرند.
این روایت به خوبی نشان می‌دهد هم‌چنان که ممکن است، برساخته‌‌ای از ما در ذهن دشمن شکل‌ بگیرد، دشمن نیز برساخته‌ی ذهن ماست و آن‌چه باعث جنگ می‌شود همین برساخته ی ذهنی است که قوانینی از این دست را طبیعی می‌کند:
۱) قبل از اینکه دشمن تو را بکشد او را بکش!
۲) دشمن خشن و بی رحم است.
۳) اگر ما را بکشد خانواده مان را هم خواهد کشت.
۴) سگ و گربه و حیوانات ما را هم خواهد کشت.
۵) درخت ها را خواهد سوزاند.
۶) چاه ها را مسموم خواهد کرد.
۷) دشمن «انسان» نیست.
این قصه با روایتی هنرمندانه و با نشانه‌هایی کوچک مثل عکس خانوادگی نشان می‌دهد که دشمن هم بر خلاف آن‌چه در ذهن ماست، انسانی است با احساسات انسانی.
هم نشینی متن و تصویر در این کتاب هنرمندانه و پیش‌برنده‌ی روایت است، روایتی که خواننده نیز در ساختن آن نقش ایفا می‌کند.

دشمن
نویسنده: دیوید کالی
تصویرگر: سرژ بلوک
مترجم: رضی هیرمندی
ناشر: چشمه(کتاب چ)
۶۰ صفحه
۳۵۰۰۰ تومان
گروه سنی: کودکان دبستانی
کاربرد: ترویج صلح و همدلی